Pijn herkennen

Hoe herken je pijn bij je paard

Paarden zullen instinctief hun best om alle tekenen van pijn te verbergen. Tegen de tijd dat je paard duidelijke tekenen van kreupelheid of andere tekenen vertoont, is het mogelijk dat er al schade is aangericht. Hoewel paarden, pijn niet luid en duidelijk kenbaar maken, vertonen zij wel subtiele tekenen dat ze pijn of ongemak hebben. Als paardenliefhebbers is het onze verantwoordelijkheid om deze subtiele signalen te leren herkennen en zo snel mogelijk in te grijpen.

In mijn werk zie ik te veel paarden die verkeerd zijn gediagnosticeerd en allerlei stempels hebben gekregen zoals o.a. koppig, spooky, gevaarlijk, lui, niet meewerkend enz. Mijn mening is dat paarden niet gaan bedenken hoe ze het jou moeilijk kunnen maken. Als een paard zogenaamd moeilijk gedrag vertoond, dan dient eerst opgelet te worden of dit door een lichamelijk probleem komt of misschien door een trauma (uit het verleden). Misschien is het gewoon te moeilijk en zal je een stapje terug moeten zetten.

Het paard is een vluchtdier dat van nature leeft in een kudde. Het paard heeft tijdens zijn evolutie geleerd om pijn heel goed te verbergen. Dit komt omdat een wild paard dat kreupelheid vertoont of andere tekenen van zwakheid, als eerste doelwit zal worden van roofdieren. Het paard die het beste pijn kan verbergen, heeft de meeste kans om te overleven.

Tegen de tijd dat een paard duidelijke tekenen van pijn vertoont, zoals kreupelheid, is het vaak te laat en is de fysieke schade aangericht. Een paard met pijn zal zijn/haar manier van lopen en gedrag veranderen om fysieke schade te voorkomen voordat het duidelijk kreupel wordt. Paarden kunnen goed compenseren.

Tekenen van pijn

Gezicht

  • Oren plat in de nek of de hangende oren. Gapen
  • Hoofdschudden (headshaking)
  • Strakke kauwspieren
  • Strakke kaakspieren
  • Wijde neusgaten
  • Spanning rondom het oog
  • Sombere blik bezorgde blik
  • Ogen dichtgeknepen
  • Strakke lippen

Hele lichaam

  • Kreupelheid,
  • Stijfheid
  • Zweten
  • Veel flemen
  • Struikelen
  • Staken tijdens training
  • Bokken of steigeren
  • Reacties tijdens borstelen
  • Reactie tijdens opzadelen/aansingelen
  • Boos kijken bij aanraking lichaam (borstelen)
  • Meer liggen dan normaal
  • Niet makkelijk opstaan
  • Ongelijke schouders
  • Ongelijkheid in bekken

Staart

  • Staartzwiepen
  • De staart tegen de billen geknepen
  • Staart schuin dragen

Benen

  • Het verplaatsen van het gewicht op de benen
  • Stampen en schrapen met voorbenen
  • Naar achter trappen
  • Schrapen

Geluid

  • Tandenknarsen
  • Kreunen
  • Soort brommen

Gedrag

  • Plotseling gedragsverandering
  • Chagrijnig zijn mensen of soortgenoten
  • Staken
  • Vluchtgedrag tijdens rijden bij oefeningen
  • Spooky
  • Stressvol gedrag

Deze punten kunnen allemaal tekenen van pijn zijn. Wees altijd alert als je iets signaleert wat niet normaal is bij jouw paard.

Hieronder een aantal punten met duidelijke uitleg, zodat je pijn bij je paard beter kunt herkennen.:

Hoog dragend hoofd

Een paard dat pijn heeft, verandert van hoofdhouding (hoofd- en nekhouding) en heeft de neiging het hoger te houden dan normaal. Dit veroorzaakt beklemming en spanning in de nekspieren en zet het temporomandibulair gewricht (TMJ) en de poll onder druk. Dit kan op zijn beurt leiden tot gebitsproblemen, omdat een strakke TMJ (kaakgewricht) de manier van kauwen verandert.

Strakke kaak

Een strakke (gespannen) kaak kan o.a. worden veroorzaakt door gebitsproblemen en andere problemen in de mond. Een paard met een strakke kaak kan de tong over het bit steken of zwaar in de hand worden. Ook kan een paard met een kaak probleem weigeren elk contact met het bit te accepteren.

Bezorgde ogen

Als een paard pijn heeft, veranderd het paard de spieren rond de ogen en krijgt een “bezorgde” blik. Dit kan natuurlijk ook gebeuren wanneer een paard zich zorgen maakt over iets in zijn omgeving in een situatie waar het niet blij mee is, maar in dit geval moeten de ogen daarna weer ontspannen, zodra het paard weer tot rust komt.

Verandering halsspieren

Een verandering in de halsspieren kan worden veroorzaakt door onjuiste training of pijn die vaak van de voorkant van het paard komt. Dus voorbenen, schouders of nek kunnen er allemaal voor zorgen dat het paard de nekspieren veranderd. Het paard zal ook niet meer zoals voorheen verruimen.

Verandering van totaalbeeld en bespiering

Het paard zal om zich om zo min mogelijk pijn te ervaren gaan compenseren in zijn/haar lichaam. Hierdoor kan de bespiering veranderen.
Hoofdschudden (headshaking), staken, steigeren en bokken
Dit kunnen allemaal tekenen zijn dat het paard pijn ervaart. Headshaking kan behalve pijn, ook ander oorzaken hebben. Ook kunnen paarden door de pijn vluchtgedrag vertonen of spooky worden tijdens het rijden. Het staken, steigeren of bokken kan ook gebeuren als je paard overvraagd, terwijl het lichaam van het paard het nog niet aan kan. Doe een stapje terug en bouw de oefening langzaam op, zodat je paard het wel aankan. Als je goed in de training naar je paard luistert en rekening houdt of het lichaam het aan kan, dan zal je blessures voorkomen.

Gedragsveranderingen

Ook paarden kunnen chagrijnig worden van pijn. Als je gedragsveranderingen ziet zoals o.a. bijten, naar achter trappen, oren plat in de nek, aanvallen enz. Deze gedragsverandering moet je serieus nemen en niet als “vervelend” aanzien. Tandenknarsen, luchtzuigen, gapen, schrapen of stampen voorbenen.
Tandenknarsen, luchtzuigen, gapen, stampen of schrapen met voorbenen, kunnen ook duidelijk een teken zijn van pijn. Bij luchtzuigen en gapen komt er endorfine vrij. Endorfine is pijnstillend, maar werkt ook ontspannend.

Neusgaten

Als neusgaten wijd open staan of juist heel smal zijn, kan dit wijzen op pijn,

Ongelijke schouders

Ongelijke schouders is een duidelijk teken. Als je zadel de hele tijd naar één kant glijdt of als je het gevoel hebt dat je langer in één stijgbeugel rijdt dan de andere, ondanks dat ze dezelfde lengte hebben, kijk dan goed naar de schouders van je paard. Een oneffenheid wordt veroorzaakt doordat het paard van het ene been afstapt en het andere overbelast. (dit is wanneer het paard één rechtopstaande voet en één platte voet heeft) of door andere pijnproblemen in de voorste ledematen of voeten.

Vaker gaan liggen

Is het je opgevallen dat je paard vaker lag dan vroeger? Dit kan ook een teken zijn dat het paard zich ongemakkelijk voelt bij het opstaan of te pijnlijk opstaan. Een goede reden om uw paard te laten onderzoeken op enkele onderliggende pijnproblemen.

Bekken hoek

Als een paard pijn heeft, kan het zijn dat de hoek van het bekken veranderd, waardoor het steiler of vlakker wordt, afhankelijk van de manier waarop ze de pijn compenseren of steunen. Deze hoekverandering leidt tot een verminderde mobiliteit in het bekken, dit kan SI problemen veroorzaken. Het probleem hoeft niet in de achterhand te zijn, maar vaak komt het vanuit de voorhand.

Ongelijk bekken

Als je van achteren naar je paard kijkt en het paard staat vierkant maar de rug lijkt ongelijkmatig, dan is dit een ander teken dat je paard pijnlijk kan zijn, zelfs als hij of zij niet zichtbaar kreupel is.

Geknepen staart of staartzwiepen

Knijpt je paard zijn staart tussen zijn billen? Of zwiept jouw paard tijdens het rijden continue met zijn/haar staart?  Draag jouw paard zijn staart schuin? Dit kunnen tekenen zijn van pijn.

Strakke lendenen

Als uw paard erg strak is op de lendenen of er is een bolling te zien, dan is het zeer waarschijnlijk dat het paard pijn heeft.

Voeten

Uw paard staat bijna 24 uur per dag op de been. Als de voeten pijnlijk zijn, zal je paard dat moeten compenseren. Dit kan het paard doen door het gewicht van het ene been naar het andere been te verplaatsen. Veranderen de voeten van het paard van vorm? Vertonen ze tekenen van blauwe plekken?Brokkelhoeven of scheuren in hoeven? Het kan zijn dat het paard pijn aan zijn voeten heeft.

Vachtkleur

Plotselinge veranderingen in de vachtkleur zoals witte vlekken of een verbleekt uiterlijk kunnen een teken zijn van pijn bij uw paard. Dit kan worden veroorzaakt door veranderingen in de bloedstroom als gevolg van beperkingen in de fascia en druk op de bloedvaten.

Gewicht

Heb je moeite om je paard op gewicht te houden? Als een paard pijn heeft, werkt de spier heel hard om de pijnlijke beweging te vermijden en de zwakte in één gebied te compenseren. Je paard is moe voordat het begint te werken en je kunt je paard niet genoeg voeren om aan te komen. Als de pijn eenmaal is verholpen en uw paard zich op zijn gemak voelt, moet u mogelijk het voer verminderen zodat uw paard niet te dik wordt.

Dit zijn enkele punten die kunnen wijzen op pijn. Wees alert op deze pijnsignalen. Hoe vroeger de klacht wordt ontdekt, des te beter.
Voel je iets tijdens het rijden, maar je weet niet precies wat je voelt? Laat je dan eens filmen, zo kan je het rustig terug kijken. Misschien kan je op de film wel zien wat je voelt.

Er is een handige  app in de appstore te downloaden. waar je een pijnmeting kan doen bij jouw paard.  Zoek naar ‘EPWA pijnscore.

Blog elektrolyten