Wat doet spanning (stress) met het paard
Langdurige stress verminderd de weerstand. Bij een verminderde weerstand is de kans groter om ziek te worden door ziekteverwekkers. Stress veroorzaakt ook (spier)spanningen in het lichaam. Het bindweefsel verstrakt door ophopingen van blokkades door stress, die kunnen voortkomen door o.a. verhuizing, trauma, fysieke overbelasting, emoties zoals verlies maatje enz. Maar ook virussen, ontstekingen, ongezonde voeding, overgewicht, verkeerde houding kan het lichaam van binnenuit stress laten ervaren. Het paard komt door langdurige stress letterlijk “te strak in zijn vel” te zitten. Het lichaam verkrampt als ware op den duur. De spieren spannen zich op een gegeven moment continue aan, daardoor zullen spieren gaan verzuren. Het lichaam gaat pijn doen, waardoor de bewegelijkheid steeds meer wordt beperkt. Het paard zal gaan compenseren en hierdoor kunnen blessures ontstaan.
Twee soorten stress
Er zijn twee verschillende stress reacties. De snelle stressreactie gaat via het sympatische zenuwstelsel en de langzame gaat via de HPA-as. HPA staat voor hypothalamus, hypofyse en bijnier as.
Snelle stress
Bij snelle (acute) stress wordt het sympathische zenuwstelsel aangesproken, dan komt er adrenaline en noradrenaline vrij uit de bijniermerg. De adrenaline die zorgt ervoor dat het lichaam wordt klaargestoomd om actie te ondernemen (vechten of vluchten). Dit zorgt ervoor dat de ademhaling en hartslag omhoog gaan, de pupillen verwijden. De spijsvertering wordt op een laag pitje gezet, dit alles om het het paard voor te bereiden, zodat het paard
snel kan reageren als er ernstig gevaar dreigt, dit zal het paard doen door te vluchten of vechten.
Langzame stress
De langzame stress die gaat via de HPA-as (hypothalamus, hypofyse en bijnier). Dit proces verloopt in stappen. De hypothalamus geeft corticotropine af, waardoor de hypofyse het signaal krijgt om het hormoon adreno- corticotropine (ACTH) af te scheiden. Dit hormoon gaat vervolgens via de bloedbaan naar de bijnieren. Als de ACTH de bijnieren bereikt, laten zij als reactie het hormoon los dat wij kennen als cortisol. Dat zorgt ervoor dat er voldoende energie wordt vrijgemaakt om een snelle reactie te geven als er stress wordt ervaren. Bij stress zullen de cortisolspiegels en suikerspiegels verhoogd zijn in het bloed.
Langdurige (chronische) stress
Als de stress chronisch is, dan zullen de bijnieren uitgeput raken. Dit is ongezond voor het lichaam. Cortisol verzwakt het immuunsysteem. Bij een verminderde weerstand krijgen bacteriën en virussen de kans om zich verder te delen en te ontwikkelen. Hierdoor wordt de kans op ziek worden en het krijgen van infecties groter. De darmflora wordt door langdurige stress ook (ernstig) verstoord, wat o.a. hoefbevangenheid, koliek, dunne mest kan veroorzaken.
Stress kan dus soms nuttig zijn, als er werkelijk gevaar is. Maar teveel of langdurige stress kan zorgen voor vele gezondheidsklachten. Niet ieder paard zal duidelijk laten zien dat het stress ervaart. Vaak is het moeilijker te zien bij introverte paarden, paarden die in zichzelf gekeerd zijn. Om stress te herkennen en te voorkomen, lees mijn andere blog over stress.
Paarden zijn erg gevoelig
Een paard is een zeer gevoelig dier. Het paard voelt stress van mensen heel goed aan. Daarom is het ook heel belangrijk voor paarden die werken met getraumatiseerde kinderen of volwassenen, dat deze paarden regelmatig worden behandeld. Door de behandeling zal het lichaam worden gestimuleerd om de spanning los te laten en het immuunsysteem krijgt een boost. Het is mooi dat paarden goede resultaten boeken tijdens coaching sessies, maar het levert vaak behoorlijk veel stress op bij deze paarden.
Bij de meeste paarden die ik behandel, is stress vaak de grootste boosdoener van o.a. spanningen in het lichaam. Ook kom ik vaak tegen dat de paarden door de spanningen hoofdpijn ervaren. Lees ook mijn andere blogs over stress en hoofdpijn bij paarden, daar staan punten beschreven hoe je stress kunt herkennen en voorkomen.